نکات اعراب فرعی، محلی و تقدیری

۱- مواردی مانند «مساکین، شیاطین، مجانین، میادین و…» هرچند در ظاهر مانند جمع مذکر سالم هستند درواقع جمع مکسرند زیرا در صورت حذف «ین» به مفردشان دست نمی‌یابیم بنابراین اعرابشان فرعی نیست.

۲- کلماتی مانند «شیطان، سلطان، هامان، حصان و…) مفرد هستند و مثنی محسوب نمی‌شوند؛ زیرا «ین» جزء ساختار اصلی‌شان است؛ بنابراین اعرابشان فرعی نیست.

۳- اگر اسم مثنی یا جمع مذکر سالم به ضمیر یای متکلم وحده اضافه شود (ی تشدیددار) اعرابشان فرعی است مانند: معلمین: معلمیّ

۴- صیغه‌ی مثنی اسم‌های اشاره و موصولات اعرابشان فرعی است: هذینِ، اللذینِ

۵- کلمات «اصوات، اوقات، ابیات، اموات» جمع مؤنث سالم نیستند بلکه جمع مکسرند؛ درنتیجه اعرابشان فرعی نخواهد بود.

۶- اسم غیر منصرف اگر مضاف باشد یا «ال» داشته باشد تنوین می‌گیرد.

۷- جمع‌های بر وزن مفاعل و مفاعیل اگر آخرشان «ه» بگیرد، غیر منصرف نخواهند بود بلکه منصرف هستند مانند: تلامذه

۸- کلمه‌ی «أشیاء» با این‌که همزه‌ی آن از حروف اصلی کلمه است اما غیر منصرف محسوب می‌شود.

۹- اگر اسم مقصور «ال» نداشته باشد روی حرف آخرش تنوین می‌گیرد که ربطی به اعراب ندارد بلکه همواره تقدیری است: مانند فتیً.

۱۰- جمله‌ی اسمیه، فعلیه و شبه‌جمله هنگامی که نقش بگیرند اعرابشان محلی است.

۱۱- فعل مضارع اگر آخرش نون باشد و بر روی نون، تشدید بیاید اعرابش محلی است مانند: یکتبنّ.

۱۲- فعل مضارع در دو صیغه‌ی ۶ و ۱۲ اعراب محلی دارد (آخر فعل نون بیاید و قبلش یکی از حروف «و، ا، ی» بیاید) مانند: یذهبن.

منبع : ریاضی صد